Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan 2023 yılı Ekim ayı dış ticaret endeksleri, ihracat birim değer endeksinde artış yaşandığını, ancak miktar endeksinde düşüş görüldüğünü ortaya koydu. Verilere göre ihracat birim değer endeksi Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,8 artış gösterirken, ihracat miktar endeksi yüzde 0,7 oranında azaldı. Bu durum, ihracat birim değerinde yükseliş yaşansa da ihracat miktarının azaldığını işaret ediyor.
Gıda ve Ham Madde Sektörleri Öne Çıktı
İhracat birim değer endeksindeki artış, özellikle gıda, içecek ve tütün ürünlerinde dikkat çekti. Bu grupta birim değer endeksi yüzde 13,0 artış gösterdi. Benzer şekilde, yakıt hariç ham maddelerde yüzde 7,0 artış kaydedildi. Ancak yakıt grubunda yüzde 9,3 azalma görülmesi, enerji fiyatlarının düşüş eğiliminde olabileceğini gösteriyor. İmalat sanayinde (gıda, içecek ve tütün hariç) ise yüzde 3,0 oranında bir artış gerçekleşti.
İthalatta Birim Değer Artışı, Miktar Azalmasıyla Dengelendi
2023 yılı Ekim ayında ithalat birim değer endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,9 artarken, ithalat miktar endeksi yüzde 3,7 oranında azaldı. Özellikle yakıt grubunda birim değer endeksi yüzde 4,7 azalırken, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde yüzde 6,4 oranında artış görüldü. Bu durum, ithalat tarafında yakıt fiyatlarının düşüş göstermesine rağmen diğer sektörlerde maliyetlerin artış eğiliminde olduğunu ortaya koyuyor.
Mevsimsel ve Takvimsel Etkiler Dikkat Çekiyor
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilere bakıldığında, ihracat miktar endeksi 2024 Eylül ayında 148,0 iken, 2024 Ekim ayında yüzde 1,3 azalarak 146,1 seviyesine geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise 2023 yılı Ekim ayında 162,6 olan ihracat miktar endeksi, 2024 yılı Ekim ayında yüzde 4,6 azalarak 155,1 oldu. Bu düşüş, yıllık bazda ihracatın miktar olarak azaldığını ancak değer açısından artış eğiliminde olduğunu doğruluyor.
İthalatta Yıllık ve Aylık Değişimler
İthalat tarafında ise mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi, 2024 Eylül ayında 117,3 seviyesindeyken 2024 Ekim ayında yüzde 6,5 oranında artarak 124,9 seviyesine yükseldi. Ancak takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre 2023 yılı Ekim ayında 123,9 olan ithalat miktar endeksi, 2024 yılı Ekim ayında yüzde 2,2 oranında azalarak 121,1 oldu. Bu durum, ithalatın aylık bazda artış gösterdiğini ancak yıllık bazda azalma eğiliminde olduğunu ortaya koyuyor.
Dış Ticaret Haddi Geriledi
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi, 2023 yılı Ekim ayında 86,1 olarak kaydedilirken, 2024 yılı Ekim ayında 0,1 puanlık bir düşüşle 86,0 seviyesine geriledi. Dış ticaret haddindeki bu gerileme, Türkiye’nin ithalat maliyetlerinin ihracat gelirlerine göre hafif bir artış gösterdiğini ortaya koyuyor.
TUİK’in dış ticaret endekslerine göre, Türkiye’nin dış ticaret performansı değer açısından olumlu bir tablo çizerken, miktar bazında düşüşler dikkat çekiyor. Bu durum, sektör bazında farklılıklar gösteren bir ekonomik denge sürecine işaret ediyor.
Kaynak: tuik.gov.tr
Haber Merkezi
